«احسان قمری» کارشناس و تحلیلگر اقتصادی در گفت و گو با پایگاه خبری تحلیلی «تحریریه» در خصوص موضوع تک نرخی سازی ارز با توجه به نشانه های شکست این سیاست گذاری در قیمت افزایش یافته اقلام اساسی تاکید کرد که در شرایط تحریمی نباید رانت ارزی به نفع عده ای خاص توزیع شود.

وی افزود: افزایش قیمت اکثر کالاهای اساسی که آنها را به نوعی از سبد مصرفی مردم خارج کرده (مثل بالا رفتن نرخ گوشت قرمز و گوشت سفید) نشان می دهد علی رغم اینکه نهاده های دامی و مواد اولیه تولید گوشت قرمز و سفید با ارز ترجیحی وارد کشور می شوند اما بانک مرکزی و وزارت جهاد کشاورزی نتوانسته اند قیمت ها را کنترل کنند.

قمری خاطر نشان کرد: با اینکه با عنوان حمایت از کالای اساسی ارز دولتی به واردات برخی نهاده ها، مواد مصرفی و اولیه داده می شود اما نظارتی بر مصرف ارز ترجیحی وجود ندارد و گوشت و مرغ و سایر کالاها در بازار به نرخ آزاد به دست مردم می رسد؛ سیاست گذار باید به این پرسش پاسخ دهد چرا کالاها با نرخ ارز ترجیحی فروخته نمی شود و مردم مجبور به خرید با نرخ آزاد هستند؟

وی در این باره یادآور شد: سیاست گذار باید به این پرسش پاسخ دهد اصولا چند درصد از هزینه گوشت قرمز و گوشت سفید از طریق ارز تامین می شود و چه میزان ارز به کالاهای اساسی تخصیص می یابد وقتی در محدودیت منابع ارزی به سرمی بریم و تحت تحریم های تشدید یافته هستیم.

احسان قمری عنوان داشت: از سوی دیگر سیاست گذار باید به این پرسش نیز پاسخ دهد که آیا واگذاری امور توزیع گوشت سفید به اتحادیه ها راهبرد درستی است؟ یا واگذاری به بخش خصوصی درست است؟ وقتی ارز ترجیحی بدون نظارت تخصیص می یابد و کالای نهایی با ارز آزاد فروخته می شود بیانگر مشکل در جایی از زنجیره تولید یا کاهش میزان عرضه کالا یا افزایش تقاضا است.

این تحلیلگر اقتصادی تصریح کرد: تشدید تحریم ها و فعالسازی مکانیسم ماشه مسائل بسیار مهمی هستند که در موضوع تخصیص ارز باید بدان توجه شود زیرا محدودیت منابع ارزی باید مانع از تخصیص هایی شود که عملا به دست و سفره مردم نمی رسد. به عنوان مثال وقتی برای برخی از کالاها ارز ترجیحی با هدف کنترل تورم داده می شود چرا ارز ترجیحی به کالاهای هدف اصابت نمی کند؟ ضمن اینکه باید مشخص شود اصولا کدام کالاها ونهاده ها ارز ترجیحی می گیرند و چرا نرخ آنها مدام در حال افزایش است؟

قمری تاکید کرد: با اینکه گفته می شود بازار غیر رسمی یا بازار آزاد عمقی ندارد، پس وجود نظام چند نرخی ارز چگونه توجیه می شود؟ مشخصا باید گفت بازار آزاد برخلاف آنچه بانک مرکزی می گوید عمق زیادی دارد و به سایر بازارها سیگنال می دهد.

کارشناس و تحلیلگر اقتصادی گفت: بانک مرکزی در سیاست تثبیت نرخ ارز با نرخ گذاری دستوری شکست خورده است. تخصیص ارز با عناوین مختلف اعم از ترجیحی تا ارز توافقی، ثنا، ارز تالار اول و دوم و ... نتوانسته مانع افزایش نرخ ارز بازار آزاد شود، بنابراین قیمت ارز واقعی نیست و به صورت مصنوعی پایین نگه داشته شده است.

احسان قمری گفت: کالایی که براساس نرخ ارز دولتی تولید شده باید با نرخ دولتی توزیع شود اما در بازار و در نهایت که به دست مصرف کننده می رسد مشمول قیمت گذاری دستوری نمی شود و براساس عرضه و تقاضا قیمت گذاری شود. در نتیجه ارزی را وارد سیستم می کنیم که قیمت گذاری دستوری روی آن اثر دارد.

وی در این باره افزود: از سوی دیگر کالایی که تولید می کنیم در گیر و دار نظام توزیع مشکلاتی پیدا می کند و ادعا می شود تابع قیمت گذاری دستوری نیست لذا نرخ بازار آزاد را قرار می دهد. بی تردید این پارادوکس باید حل شود و چاره آن تک نرخی سازی ارز است.

قمری معتقد است: نرخ ارز نباید سرکوب شود زیرا به نرخ های جدیدی در بازار می رسیم که از نرخ های قبلی بالاتر است و در نهایت باعث می شود فاصله بین نرخ دولتی و آزاد افزایش بیابد.

کارشناس اقتصادی در پایان گفت: هر چه قدر برای افزایش میزان رضایت صادرکنندگان نرخ ارز دولتی را افزایش دهیم فاصله نرخ دولتی با نرخ بازار آزاد بیشتر می شود و از آن سو نرخ بازار رسمی به سمت بالا می رود و چسبندگی های بیشتری را ایجاد می کند که در نهایت به زیان مصرف کننده واقعی تمام می شود.

پایان/